همه چیز درباره شقاق

شقاق مقعد یک اولسر خطی در کانال انال می باشد که با درد و خون ریزی همراه است . شقاق حاد یا فیشر حاد معمولا با درمان محافظتی فیشر بهبود می یابد ولی شقاق مزمن اکثرا نیاز به جراحی فیشر دارد. انواع بیماری ها به خصوص شقاق یا فیشر حاد در مراحل اولیه با کمترین هزینه قابل درمان است اما هرچه فیشر مزمن می شود درمان سخت تر و هزینه درمان بالا خواهد رفت. بنابراین برای مراجعه به پزشک متخصص  جراحی خجالت نکشید و به موقع برای درمان شقاق اقدام کنید. در مراحل بعدی درمان شقاق اگر بیمار به درمان دارویی شقاق و درمان های خانگی پاسخ ندهد بهترین روش جراحی شقاق با لیزر است.

 شقاق مقعد چیست؟

تعریف شقاق مقعد یا فیشر مقعد: زخم ناحیه مقعد را شقاق یا فیشر مقعد گویند. در تمام سنین حتی شیر خواران مشاهده می شود. این پارگی سبب اسپاسم اسفنگتر داخلی مقعد و درد می شود.علل ایجاد این زخم متفاوت است ولیکن در اکثر بیماران با تغییر اجابت مزاج از قبیل یبوست و یا اسهال شدید همراه است. شقاق طبق آمار مقالات خارجی در مرد و زن مساوی است ولی در جامعه ی ایرانی در زن ها بیشتر است. شقاق در بچه ها و شقاق در زنان باردار نیز شایع است.

شقاق مزمن بطور شایع در خط وسط خلفی دیده می شود اما گاهی در خط وسط قدامی مقعد و بطور نادر در سمت چپ یا راست نیز دیده می شود. اگر این قسمت از مقعد  کار خود را به درستی انجام ندهد مواد دفعی در بدن مانده و موجب مشکلات مهم و خطرناک خواهد شد. از نظر فیزیولوژیک مشکلات کاهش خون رسانی در قسمت پشتی مقعد را مطرح کرده اند و بعضی از محققان افزایش فشار داخل کانال آنال (مقعدی) را از علل فیزیولوژیک آن می دانند. شایع ترین محل زخم شقاق در قسمت خلفی است و از نظر بروز فیشر در بین زنان و مردان هر دو به یک اندازه شایع است البته در ایران زنان بیشتر به شقاق مبتلا می شوند. ابتلا به شقاق مقعدی به خصوص در افراد بالغ جوان شایع تر است ولیکن فیشر مقعد از نوزادان تا افراد مسن را گرفتار می کند.

درمواردی که شقاق ارثی است احتمال درمان قطعی شقاق یا فیشر کمتر است

زخم شقاق به راحتی ترمیم نمی شود

زخم شقاق یا فیشر به راحتی درمان نمی شود زیرا:

۱-کانال مقعد همیشه مملو از میکروب های مختلف بوده و مستعد عفونت است

۲- عبور مدفوع  سخت در طی عمل دفع از ترمیم زخم جلوگیری می کند پس محل عمل جراحی فیشر یا شقاق نیاز دارد به سرعت ترمیم شود.

بنابراین برای درمان شقاق زمان را از دست ندهید و اجازه ندهید این زخم و خونریزی به حال خود رها شود

علائم شقاق مقعد

افراد مبتلا به اين بيماري معمولا با درد هنگام اجابت مزاج مراجعه مي كنند و گاهي نيز از خروج چند قطره خون هم زمان با اجابت مزاج شاكي هستند . بعضي از بيماران از درد شديد مقعد كه چند ساعت پس ازاجابت مزاج تداوم دارد شاكي هستند. البته بايد بيماران بدانند كه علي رغم درد شديد و خون ريزي مقعد، اين عارضه بيماري خطرناكي نمي باشد مگر این که توسط متخصص درمان قطعی نشود و منجر به عفونت شدید شود.

درد مقعد ممکن است بعد از اتمام بیرون روی طول کشیده و سپس تا بیرون روی بعدی فروکش نماید. سایر شکایات می‏ توانند شامل خون ریزی، خارش و ترشح از مقعد باشند.

به طور خلاصه علایم شقاق مقعد شامل:

درد شدید به هنگام اجابت مزاج
وجود رگه های خون روی مدفوع و کاغذ توالت
خارش
گاهی سوزش ادرار و گاهی ترشح چرکی
علایم شقاق عود کننده است تا این که با عدم درمان مناسب پایدار می شود.

شقاق شایع ترین علت خون ریزی مقعد در بچه ها  است

علت بروز شقاق مقعد

یبوست،اسپاسم عضلانی،حاملگی و زایمان،عفونت های منتقله از راه تماس جنسی،کرون،انال سکس

علت شقاق حاد، ايجاد خراشيدگي در پوست مقعد به دنبال اسهال طولاني مدت يا يبوست است . اين خراشيدگي باعث انقباض عضله داخلي مقعد مي شود و اين انقباض باعث ايجاد درد شديد مقعدی مي گردد.

علت اصلی شقاق مزمن یبوست مزاج است. یعنی عبور مدفوع سفت و خشك، در مواقع اجابت مزاج و طولانی شدن فاصله اجابت مزاج ها است.

برای پیشگیری از شقاق بهتر است علت بروز شقاق را بدانید تا از بروز آن جلوگیری کنید

عوامل افزایش دهنده ی خطر شقاق

یبوست،بیماری کرون،زایمان،معاینه داخلی مقعد،جسم خارجی، نخوردن مایعات کافی؛نداشتن ورزش و پیاده روی؛بارداری؛ بیماری های قابل انتقال از راه تماس جنسی غذاهای فرآوری شده، فست فود و مواد غذایی کم فیبر

تشخیص شقاق

شقاق مقعد با دیدن زخم در ناحیه مقعد تشخیص داده می شود. برای رد علل دیگر خون ریزی مقعد می توان معاینه داخلی انجام داد. اگر بیمار درد شدید دارد معاینه داخلی مقعد باید تا بهبودی به تعویق بیفتد. گاها شقاق همراه با همورئید بروز می کند

اگر شخص شقاق های متعدد دارد یا در محل غیر معمول مثلا سمت چپ یا راست زخم دارد باید احتمال بیماری های دیگر بررسی شود، از قبیل: بیماری های التهابی روده، سیفلیس، نقص سیستم ایمنی، سل، ایدز، کانسر مقعد و زگیل تناسلی.

از علائم شقاق‌ های معمولی عموما در پایین یا بالای سوراخ مقعد بوده و اگر شقاق در جای دیگری دیده شود، باید به فکر علل غیر معمول مانند بیماری کرون بود.

برای رد سایر علل خون ریزی مقعدی، مقعد و راست روده با وسایل مخصوص (آندوسکوپ، سیگموییدوسکوپ) بررسی می‌شوند.

انواع شقاق

شقاق را از لحاظ مدت زمان وقوع بیماری به دو نوع شقاق مزمن و شقاق حاد تقسیم می کنند. در صورتی که بیماری مدت زمان طولانی است که با شماست و درمان نشده از نوع شقاق مزمن می باشد.

١-شقاق حاد

بصورت زخم در ناحيه مقعد است كه به راحتی قابل تشخيص است

٢-شقاق مزمن

حداقل دو ماه از شروع شقاق گذشته است. درمعاينه زخم حالت فيبروز دارد. در انتهای زخم شقاق پاپيلای بزرگي ديده می شود

بايد بررسی مقعد و ركتوم جهت تومور و بيماريهای التهابی روده انجام شود

گاهي ممكن است قاعده ی زخم شقاق عفونی شود و تشكيل آبسه دهد و يا تبديل به فيستول مقعد شود

اين نوع فيستول مقعد معمولا خط وسط بوده ، سطحی است و بيشتراز ٢-١ سانتيمتر از مقعد فاصله ندارد

درمان شقاق

در مراحل اولیه درمان شقاق توصیه می شود در 3 روز اول آب و مایعات و زیاد بنوشید. و از بروز یبوست جلوگیری کنید اگر بهبودی حاصل نشد به متخصص جراحی مراجعه کنید تا داروهای درمان شقاق برای شما تجویز شود. متخصص جراحی داروها را برای مدت یک هفته تا 10 روز تجویز می کند. در صورتی که  بهبودی حاصل نشد پزشک توصیه می کند عمل جراحی شقاق یا اسفنگترومی شقاق انجام می شود بهترین روش برای درمان و جراحی شقاق جراحی شقاق با لیزر است زیرا کمترین آسیب را به بافت اطراف می زند و خونریزی و سوزش جراحی سنتی را ندارد. برای لیزر شقاق در تهران با مطب دکتر زهرا سعادتی متخصص جراحی و لیزر تماس بگیرید.